Esco’s, we horen het steeds vaker. Maar wat betekent het nu precies, wat kun je ermee en waarop moet je letten?
Hoewel energiecontracting niet nieuw is, is de Nederlandse markt terughoudend met deze lange termijn contracten. Er zijn verschillende vormen van energiecontracten: al dan niet op resultaatbasis en met of zonder financiering. Echter, het uitbesteden van energievoorzieningen met afkoop van risico’s en investeringen is zeker in opkomst.
Een extra impuls voor deze contracten komt onder andere door wettelijke bepalingen die gebouweigenaren verplichten te investeren in energiebesparende maatregelen met een korte terugverdientijd. Ook de trend van verdergaande verduurzaming en Breeam certificeringen stimuleren de markt om met energiecontracten te komen.
Containerbegrip Esco
Esco staat voor Energie Service Company. Of tewel een organisatie die energie gerelateerde diensten levert. Inmiddels is het begrip in de Nederlandse markt aardig ingeburgerd.
Esco wordt echter niet zozeer gezien als een Service Company of bedrijf, maar als een contractvorm. Een overeenkomst gericht op gegarandeerde energiebesparing, waarbij de aanbieder ook de investeringen financiert. Een betere naam zou wellicht Energy Saving Contract zijn, ofwel een Energie Prestatie Contract (EPC).
Oude wijn in nieuwe zakken?
Om deze vraag te kunnen beantwoorden, is het goed eerst te kijken welke vormen van Esco’s er in de markt zijn. Deze variëren van energiemonitoring contracten, waarbij de leverancier het energieverbruik monitort en corrigerende handelingen uitvoert, tot zogenaamde Product Esco’s. In het laatste geval worden nieuwe installaties of componenten gefinancierd, geïnstalleerd en onderhouden door de aanbieder. De meest voorkomende Product Esco’s hebben betrekking op zonnepanelen, warmtepompen, verlichtingssystemen, et cetera.
Ultieme vorm
De ultieme vorm van een Esco is een over eenkomst, waarbij de leverancier de levering en installatie (bij nieuwbouw), onderhoud, energiebeheer en energielevering van alle installaties verzorgt. De overeen komst bestaat uit een totaalcontract waarin de energieprestatie, de onderhoudsprestatie en de financiering wordt opgenomen.
Een aantal aanbieders van deze Esco’s zijn onderdeel van, of gelieerd aan energieleveranciers.
Deze hebben belang bij het leveren van energie en beschikken over de financiële middelen.
Ook zijn er onafhankelijke installateurs die deze Esco’s aanbieden. Vaak maken zij gebruik van externe financiers om de levering van de installaties te financieren.
Inmiddels zijn er vele varianten van de Esco contractvorm in de markt. Vaak wordt de financiering toch door de gebouweigenaar gedragen en is er dus ‘gewoon’ sprake van een energie prestatiecontract.
De voors
Voor de opdrachtgever biedt een contract met een Esco duidelijkheid. Zowel technische als financiële risico’s worden overgedragen en je betaalt bijvoorbeeld een vast bedrag per kWh voor onderhoud, energie en beheer.
Geen investeringen meer; de enige kosten voor de opdrachtgever zijn de exploitatie kosten. Daarnaast zijn er subsidiemogelijkheden en mag je een verbetering in de energieprestatie verwachten.
De tegens
De keerzijde is dat het afdekken van de risico’s een flinke verzekeringspremie met zich meebrengt. Daarnaast zijn de financierings kosten aanzienlijk, vanwege de geringe ervaring die banken hebben met deze constructies.
Doordat de opdrachtgever zelf niet aan de operationele kant zit, is er minder zicht op de dagelijkse gang van zaken. Daarnaast zitten er aan de lange termijn contracten complexe voorwaarden en verrekeningen, zoals restbedragen en doorbelastingen aan huurders.
Als het tegenvalt (bijvoorbeeld performance op onderhoud), zit er toch niet veel anders op dan verder te rijden op de Esco trein…
Belang voor Esco
De Esco levert een totaalpakket en heeft daardoor een sterke concurrentiepositie; een opdrachtgever zal niet snel overstappen. De lange termijn contracten zorgen voor continuïteit en de referentiewerking versterkt de positionering binnen de markt van verduurzaming.
De valkuilen
Alle partijen zijn gebaat bij goede data voorafgaand aan het traject (zowel technische, financiële, juridische als organisatorische). Hoe gefundeerder het contractvormingstraject wordt ingegaan, hoe groter de kans van slagen (zie ook kader Kritische succesfactoren).
Volwassen samenwerking
In de driehoeksverhouding van opdrachtgever, onderhoudspartij en adviseur bestaat het risico dat ieder voor ‘eigen parochie preekt’. Daarom is het van belang dat alle partijen zien dat de totale winst groter is dan de som der delen. Al op voorhand moet het gewenste verdienmodel voor opdrachtgever en opdrachtnemer zo goed mogelijk worden gedefinieerd.
En de toekomst?
Om Esco’s echt door te ontwikkelen, moet ieder open staan voor nieuwe samenwerkingsvormen en met afgestemde belangen het traject ingaan. Hierbij moet het belang van de opdrachtgever sterker naar voren komen. Verder zijn aanbestedingen nu nog maatwerk. Gebrek aan standaardisatie staat doorontwikkeling vooralsnog in de weg.
Met een open blik en innovatie kan men kiezen voor integratie van verschillende vormen van Esco’s naar gelang de wensen van de opdrachtgever, die op zijn beurt wel eens gewend kan raken aan de kostenbesparingen en de lat steeds hoger legt.
Peter Gijbels, directeur van advies- en managementbureau CoSource te Best, behandelt in een doorlopende serie de verschillende aspecten van de uit- en aanbesteding van onderhoud.